"Je wordt in Duitsland uitgedaagd je wetenschappelijke grenzen te verleggen"

Interview met Rick Tazelaar die een tweede master volgt in Jena.

We spraken in 2013 al eens met Rick over zijn keuze voor Jena en zijn opstartfase: lees zijn eerdere interview hier.

Jena staat bekend als een echte studentenstad. Is het ook een internationale studentenstad?

Er zijn heel veel buitenlandse studenten. De meesten komen uit Oost-Europa, Rusland, China en een kleiner deel uit de Verenigde Staten of Zuid-Amerika. Hoewel Jena in Nederland überhaupt niet bekend is als Duitse studentenstad zijn er dus veel universiteiten die al samenwerken met de Friedrich-Schiller-Universität Jena.

Zijn er in jouw ogen grote verschillen tussen de masteropleidingen in Duitsland en Nederland?

Wat mij zeer goed bevalt, is dat de masters in Duitsland twee jaar duren. Een master is naar mijn mening een bewuste keuze die niet slechts een jaar zou moeten duren. Het is erg onbevredigend om na een half jaar al met je masterscriptie te moeten beginnen, terwijl je het gevoel hebt dat je nog nauwelijks bent begonnen. De opzet van de masters in Duitsland is vergelijkbaar met Nederland, al is er wel meer afwisseling. Mijn opleiding (Geschichte und Politik des 20. Jahrhunderts) is interdisciplinair van opzet, waardoor ik binnen verschillende studierichtingen zowel hoor- als werkcolleges bezoeken moet. Bovendien word je verplicht je talenkennis te vergroten met het volgen van taalcursussen. 

Interessant aan het Duitse systeem is de verdeling van het collegejaar in twee semesters. Je hebt daardoor langer aaneengesloten college, maar daarna minimaal 1,5 maand vrij. Je kunt dan rustig werken aan de Hausarbeiten, die overigens met 20-30 pagina’s aanzienlijk omvangrijker zijn dan wat ik in Nederland gewend was. Dit betekent wel dat je aan het einde van je master het gevoel hebt dat je schrijfvaardigheid vooruit is gegaan. 

Je wordt in Duitsland uitgedaagd je wetenschappelijke grenzen te verleggen. De relatie tussen studenten en professoren is hier wat afstandelijker, maar tegelijkertijd heb je wel het gevoel dat je als student persoonlijk wordt gewaardeerd voor dat wat je doet. Daarnaast valt het op dat de meeste Duitse studenten een vraag nooit met 1 - 2 zinnen beantwoorden, maar altijd heel uitvoerig en gedetailleerd proberen uit te leggen wat ze bedoelen.

Je bent momenteel bezig je scriptie te schrijven. Kun je in een paar woorden/zinnen uitleggen waar je scriptie over gaat?

Mijn scriptie gaat over het ‘Städtische Sinfonieorchester Jena” en de nationaalsocialistische cultuurpolitiek. Wat ik in deze scriptie probeer te laten zien, is dat het orkest niet slechts door het stadsbestuur geinstrumentaliseerd werd, maar dat de musici omgekeerd ook voordelen van de nieuwe cultuurpolitiek hadden en het regime voor hun eigen doeleinden gebruikten. Ik laat  onder andere zien dat veel musici, ook als ze geen overtuigde nationaalsocialisten waren, zonder problemen in het Derde Rijk konden functioneren.

Is er een verschil in het scriptietraject tussen Duitsland en Nederland?

Het scriptietraject in Jena is vergelijkbaar met dat in Nederland. Je gaat zelf op zoek naar een thema en probeert in overleg met je scriptiebegeleider een vraagstelling te ontwikkelen. Je hebt dan één semester de tijd om je scriptie te schrijven, maar de ervaring leert dat de meesten daarvoor meer tijd nodig hebben. Een verschil zijn de mogelijkheden die je hebt om je scriptie door anderen te laten beoordelen. Je kunt als student onbeperkt aan Oberseminare deelnemen waar je project door een docent en andere studenten wordt beoordeeld. Op die manier kun je dus zowel voor als tijdens het schrijven kritische feedback krijgen en mogelijke problemen aan anderen voorleggen. Na afloop hoeft de scriptie in Duitsland niet gepresenteerd te worden; dat heb je eigenlijk al tijdens een Oberseminar gedaan.

Je vertelde dat je bijlessen Nederlands geeft aan studenten. Is Nederlands populair in Duitsland? Is het hebben van een bijbaan te doen naast je studie?

Het is opvallend hoeveel studenten hier in het oosten van Duitsland Nederlands willen leren. Velen zien het als het een makkelijke taal om hun verplichte studiepunten te halen. Maar anderen willen graag naar Nederland om een semester te studeren of hebben familie of vrienden in Nederland. Het valt over het algemeen op dat iedereen positieve associaties heeft met Nederland en de taal erg süß (schattig) vindt. Het is prima te doen om een bijbaan naast je studie te hebben en bij mij was dit ook nodig om mijn verblijf na afloop van het DIA-Stipendium te kunnen betalen.

Wat zou je mee willen geven aan studenten die zitten te twijfelen om een studie in Duitsland te volgen?

Ik denk dat studeren in Duitsland een unieke kans is om jezelf uit te dagen in een land dat buitengewoon veel te bieden heeft. Er zijn zo veel prachtige steden en musea om te bezoeken; het culturele aanbod is bijna grenzeloos. Welke studierichting je ook wilt volgen, voor alle opleidingen zijn er toonaangevende universiteiten. Uit ervaring weet ik dat het opleidingsniveau aan de universiteiten hoog is en dat je wordt uitgedaagd om je grenzen te verleggen. In Duitsland is er een oprecht geloof in de waarde van wetenschap en wat universiteiten voor de samenleving kunnen betekenen. Dit vertaalt zich ook naar de vele stichtingen die aan de universiteiten verbonden zijn. De mogelijkheden om hier te promoveren zijn veel groter dan in Nederland. Bovendien is Duitsland een prettig land om te wonen en is het dagelijkse leven er relatief goedkoop. Tegen wil en dank is Duitsland op dit moment het middelpunt van Europa en het is heel erg interessant om daar als buitenlander een deel van uit te kunnen maken.